Rok: 1938
Opis:
Dokumentacja projektowa (oryginał), przedstawiająca propozycje architektoniczne budowy kaplicy cmentarnej w Königszelt (dziś Jaworzyna Śląska), pochodząca z 1938 r. Dokumentację dla ówczesnych władz gminy przygotował mistrz budowniczy Huttig.
Opracowano trzy koncepcje architektoniczne kaplicy cmentarnej, odpowiadające nie do końca określonemu statusowi Königszelt, który towarzyszył Jaworzynie Śląskiej od jej powstania. Miejscowość administracyjnie określona jako wieś, absolutnie nie wyglądała na nią. Rozbudowany węzeł kolejowy, zakłady przemysłowe oraz szerokie ulice z wysokimi kamienicami czynszowymi absolutnie nie pasowały do typowego obrazu wiejskiego. Koncepcje zróżnicowano także pod kątem funkcjonalności oraz oczywiście możliwości finansowych gminy.
W głowie mistrza budowniczego urodził się więc pomysł zaprezentowania różnych koncepcji architektonicznych kaplicy cmentarnej. Poniżej prezentujemy tłumaczenie opisu z języka niemieckiego.
Protokół objaśniający do szkicu budowy hali cmentarnej w Królewcu Königszelt
Huttig Baumeister
Ponieważ gmina Königszelt jest/była gminą wiejską, jako podstawową formę charakterystyczną wybrano formę domu wiejskiego jako sali cmentarnej. Tylko największa prostota standardów może prowadzić do korzystnego wyglądu.
Godność budynku cmentarnego osiąga się dzięki spokojnej prostocie jego form. Korpus ściany z długiej strony jest utrzymywany nisko w porównaniu z wysokim dachem, który tworzy szczyt jako frontu. Budynek nie jest duży, ale powinien wyglądać jak solidna, zwarta masa. To przede wszystkim kształt dachu decyduje o działaniu budynku; istnieje wyraźny związek pomiędzy dachem a powierzchnią ściany, a zwłaszcza pomiędzy rzeczywistą bryłą domu a dobudówkami. Kształt drzwi i okien musi być ograniczony, aby nie zniszczyć efektu powierzchni. Portal jest utrzymywany w ostrości przez dodanie poziomej płyty pokrywy.
Zaleca się przykrycie dachówką „mnich i mniszka”. Wnętrze hali musi być proste i gładkie, a widoczne belki przypominać będą gospodarstwo rolne. Ściany i panele sufitowe powinny być czyszczone, ale stolarka powinna być pokryta bejcą parafinową, aby silniej wydobyć jej strukturę. Hala powinna być pokryta parkietem, a w pomieszczeniach sąsiednich można uzyskać wzorzystą podłogę z cegły klinkierowej. Koszt wyniósłby około 20.000 RM.
Do szkicu 1b
W tym planie piętra, boczne pomieszczenia są przeniesione do środka budynku.
Do szkicu 2
Jeśli założyć, że Königszelt jest pół wiejską i pół miejską parafią, to za podstawę przyjęto koncepcję budowy kościołów, opracowaną w ostatnich latach. Hala cmentarna prezentuje ultranowoczesny dach o dużej powierzchni. Okna są oznaką poświęcenia i przeznaczenia. W całości hala cmentarna wskazuje na oczywiste wykorzystanie budynku. Koszty wyniosłyby około 22000RM, a plan zagospodarowania przestrzennego 18 000 RM.
Do szkicu 3
Pomieszczenie kaplicy wyróżnia się jako niezależna struktura, do której dodano niezbędne pomieszczenia pomocnicze, takie jak kostnica, pomieszczenie prosektoryjne, pomieszczenie z wyposażeniem i toalety. Ponadto planowany jest pokój dla krewnych, który ma służyć również jako schronienie dla odwiedzających cmentarz w razie nagłej złej pogody. Niżej podpisany oparł swój plan na założeniu, że główne postacie będą podczas pożegnania otaczać trumnę (12 miejsc po lewej i prawej stronie trumny), a pozostali członkowie społeczności będą siedzieć w sali cmentarnej (15 miejsc po lewej i prawej stronie drzwi wejściowych). Hala cmentarna byłaby w czerwonej ceramice lub klinkierze do murowania, ze spoinowaniem na biało. Od wewnątrz nałożony zostałby szorstki tynk. Zaleca się również pokrycie ścian zewnętrznych szarym tynkiem oraz pokrycie powierzchni dachu w układzie „mnich i mniszka”.
Do realizacji koncepcji mistrza Huttiga nigdy nie doszło. Cmentarz komunalny w Jaworzynie Śląskiej doczekał się osobnej kaplicy dopiero w 1982 r.
Źródło własne
