Przedwojenna przedsiębiorczość na terenie dzisiejszej Gminy Jaworzyna Śląska była motorem jej rozwoju przez wiele lat. Rozwój węzła kolejowego w Königszelt przyczynił się nie tylko do rozwoju miejscowości, ale wybitnie wpłynął na powstawanie małych i większych przedsiębiorstw prywatnych: zakładów produkcyjnych i usługowych, placówek handlowych a także instytucji finansowych. Dzięki zachowanym dokumentom, pochodzącym z lat przedwojennych możemy poznać firmy, rzemieślników, gospodarstwa rolne oraz przedsiębiorców, którzy oferowali swoje wyroby oraz usługi w pierwszej połowie XX wieku.
Gdzie znajdowała się piekarnia w przedwojennej Jaworzynie Śląskiej? Czy w Starym Jaworowie można było podkuć konie u kowala? Na te pytania dzisiaj możemy znaleźć odpowiedź.
Ciekawym dokumentem, będącym źródłem informacji na temat przedwojennej przedsiębiorczości jest Oficjalny katalog przemysłowo-handlowy województwa dolnośląskiego w 1925 r., Obejmujący okręgi izb przemysłowo-handlowych Breslau, Görlitz, Hirschberg, Liegnitz, Sagan i Schweidnitz. Oczywiście nie obejmuje on wszystkich podmiotów gospodarczych, funkcjonujących w tamtym okresie w naszym regionie. Ogłoszenie w periodyku było płatne i z pewnością nie wszyscy przedsiębiorcy korzystali z takiej możliwości reklamy. Z wydawnictwa można jednak dowiedzieć się na przykład, gdzie przed wojną w Jaworzynie Śląskiej funkcjonował sklep rowerowy.
Kolejną ciekawą pozycją jest książka adresowa z 1938 r. dla miejscowości ówczesnego powiatu świdnickiego (Adressbuch / Einwohnerbuch für den Stadt- und Landkreis Schweidnitz mit den Städten Schweidnitz, Freiburg i. Schles., Striegau und allen Gemeinden). Oprócz danych na temat mieszkańców, w wydawnictwie zawarto także reklamy przedwojennych przedsiębiorstw.

Na podstawie tych dwóch wydawnictw oraz danych zebranych wcześniej w ramach projektu „Dawno temu w Jaworzynie” powstała lista przedsiębiorstw, funkcjonujących w okresie 1925-1945 na terenie dzisiejszej gminy Jaworzyna Śląska. Lista będzie w miarę upływu czasu i napływania nowych informacji aktualizowana o kolejne dane.
Königszelt – Jaworzyna Śląska
Arlitt Adolf Kolonialwaren (Geschäftsf. Adolf A.) Schulstr. 1
Sklep z art. kolonialnymi, ul. A. Mickiewicza 1
Elektrotechnische Fabrik Königszelt Ges. m. b. H.
Fabryka elektrotechniczna
Edmund Päsler Spedition und Kohlenhandlung, Schwiednitzerstrasse 72
Skład i handel węglem, ul. Świdnicka 72

Erwin Thomas Tischlermeister, Wilhelmstrasse 6
Mistrz stolarski, ul. Juliusza Słowackiego 6

Fritz Paul Kohlen und Kohlen- und Baustoffgroßhandlung, Technische Grubenbedarfsgegenstände. Alleinverkauf der Königszelter-Freiburger Sand- und Kieswerke, Bahnhofstraße 3a
Hurtownia węgla kamiennego i kamiennego oraz materiałów budowlanych, techniczne wyposażenie kopalni, ul. 1 maja 3a
Fiebig Hermann Dampfmolkerei , Hauptstrasse 23
Mleczarnia parowa, ul. Wolności 23a
Fischer Paul & Co. Sand- und Kieswerke (Paul F., Konstantin Salzburg) Zementwarenfabrik
Piaskownia i żwirownia

Heinrich Kurt Grundstücks- und Hypothekenverkehr (Geschf. Kurt H.) Friedrichstr. 3
Agencja nieruchomości i transakcji hipotecznych, ul. Westerplatte 3
Herrmann Erich Zigarren-Spezial-Geschaft, Bahnhoffstrasse 3
Sklep z wyrobami tytoniowymi, ul. 1 maja 3

Knörich Alfred Bau- und Möbelwerkstätte Beerigungs-Institut, Bahnhoffstrasse 4
Warsztat budowlany i meblarski, ul. 1 maja 4

Klawuhn Ludwig Baugeschäft und Holzhandlung (Ludwig K.)
Przedsiębiorstwo budowlane, handel drewnem, ul. Świdnicka 5

Kunze Fritz Kohlen- und Holzhandlung, Mittelstrasse 4
Handel węglem i drewnem opałowym, ul. Jana Pawła II 4

Langer Oswald (Oswald L.) Hotel und Bahnhofsbuchhandlung
Księgarnia hotelowa i dworcowa
Menzel Alfons Mechaniker, Bahnhofstrasse
Warsztat naprawczy: rowery, motocykle, maszyny do szycia, wózki dziecięce, ul. 1 maja

Musil Otto Buchdruckerei mit Zeitungsverlag (Otto M., Mare. M.)
Drukarnia i wydawnictwo, ul. Polna 1

Neue Königszelter Kiesgruben Gesellschaft m. b. H. (Geschf. H. Kocznemowski, później Johannes Wojciechowski) Schweidnitzer Straße 13
Kopalnia żwiru, ul. Świdnicka 13
Opitz Emil Eisengießerei u. Maschineniabrik, Schweidnitzerstrasse
Odlewnia żeliwa i fabryka maszyn, ul. Świdnicka
Pickel Emilie Sägewerk (Emilie P., Herm. P.)
Tartak
Porzellanfabrik Königszelt (Dir, Friedr. Kempke)
Fabryka porcelany, ul. Wolności
Pyka Adolf Nachi. (Geschäftsf, Martha Bieder) Fahrradgeschäft Hauptstr. 5/7
Sklep rowerowy, ul. Wolności 5-7
Rupprecht Oskar Kolonialwaren Hauptstr. 5.7
Sklep z art. spożywczymi, ul. Wolności 5-7
Schnabel’s Ernst Erben Adler Apotheke (Marie Schnabel) Schweidnitzer Str. 4
Apteka, dzisiaj ul. Wolności 1
Scholtz Fritz Bäckermeister, Schulstrasse 3
Mistrz piekarski, ul. A. Mickiewicza 3

Seidel Berta Filiale der Breslauer Neuesten Nachrichten, Strasse der SA 14
Filia wydawnictwa Breslauer Neuesten Nachrichten, ul. Wolności 14

Spar- u. Darlehnskasse e. G. m. u. H. (Vorst. Bruno Zoller, Paul Fischer, Herm. Sämann, Wilh. Fiebig u. Benno Kuhrock)
Kasa oszczędnościowa i pożyczkowa
Spiritusfabrik Königszelt Gesellschait m. b. H. Dir. Deszö Kardos
Gorzelnia, ul. Powstańców
Tutewohl Anton (Anton T.) Gemischtwaren und Fleischhandler Hauptstr. 13
Handel towarami ogólnymi i mięsem, ul. Wolności 13
Walter R. & Co. (Geschf. Alfred Krebs, Rich. Walter) Baugeschaft
Działalność budowlana
Wolf Paul Fahrräder, Nähmaschinen, Radio, Autoverleih, Tankstelle, Zietenstrasse 6
Warsztat naprawczy: rowery, maszyny do szycia, radioodbiorniki, wypożyczalnia samochodów, stacja benzynowa, ul. A. Mickiewicza 6

Wende Gustaw Kunst- und Möbel-Werkstätten, Hauptstrasse 23
Zakład artystyczny i meblowy, wyposażenie wnętrz, ul. Wolności 23

Alt Jauernick – Stary Jaworów
Lamm Heinrich Schmiedemeister
Kowal

Spar- u. Darlehnskasse e. G. m. u. H. (Vorstm. Adolf Münch, Paul Hanke, Adolf Heinrich, August Dietrich, Richard Heinrich)
Kasa oszczędnościowa i pożyczkowa
Glaubitz Johannes Mühle
Młyn
Bunzelwitz – Bolesławice
Spar- u. Darlehnskasse e. G. m. u. H. (Vorst. G. Gebauer, M. Kaufmann, A. Hampel, P. Hoffmann, О. Schubert)
Kasa oszczędnościowa i pożyczkowa
Ober Arnsdorf – Milikowice
Geier Bruno Molkerei
Mleczarnia
Puschkau – Pastuchów
Spar- und Darlehnskasse e. G. m. u. H. (Vorst. P. Hindemith, A. Rothe, I. Geisler, H. Schaar,E. Büttner)
Kasa oszczędnościowa i pożyczkowa
Zuckerfabrik Puschkau G. m. b. H. (Geschf. Dr. G. Salewsky, Otto Priem)
Cukrownia

Tunkendorf – Tomkowa
Ingenieur-Büro Fröbrich & Co. f. Elektrotechnik u. Maschinenbau (Bernhard Fröbrich)
Biuro inżynieryjne Fröbrich & Co. zajmujące się elektrotechniką i inżynierią mechaniczną
Zedlitz – Pasieczna
Sterner Alfred Sternmühle
Młyn, piekarnia, gospodarstwo rolne

Peterwitz – Piotrowice Świdnickie
Elektrizitäts-Genossenschaft e. G. m. b. H. (Vorst. G. Unverricht, O. Radler, H. Förster, O. Hindemith) Stromversorgung
Spółdzielnia elektryczna
Gemeinnützige Spar- Bau- und Siedlungs-Genossenschaft. e. G. m. b. H. (Vorst. Wilh. Rüffer, P. Müller, P. Elter) Spółdzielnia oszczędnościowo-budowlano-rozliczeniowa
Spar- und Darlehnskasse e. G. m. u. H. (Vorst. Friedr. Kleiner, Karl Rösner, Paul Hindemith)
Kasa oszczędnościowa i pożyczkowa
Wickendorf – Witków
Schulze Richard Landwirtschaftlische Maschinen und Reparatuwerkstatt
Warsztat naprawczy i handel maszynami rolniczymi
