Kronika Cukrowni „Pastuchów” w Pastuchowie – cz. II

Część druga i ostatnia Kroniki Cukrowni „Pastuchów” w Pastuchowie, powstałej w 1969 r. Z pierwszą częścią Kroniki można zapoznać się tutaj: https://historia.sokibp.pl/artykuly/kronika-cukrowni-pastuchow-cz-i/

IV
OSIĄGNIĘCIA ZAKŁADU W DZIEDZINIE PODNOSZENIA STOPY ŻYCIOWEJ, WARUNKÓW I POZIOMU KULTURALNEGO PRACOWNIKÓW

Równolegle ze wzrostem potencjału przerobowego cukrowni podnoszone są na wyższy poziom warunki socjalne, mieszkaniowe i BHP pracowników cukrowni Pastuchów.

Na przestrzeni lat 1959-1963 poczyniono w tym zakresie między innymi następujące prace:

a/ zakupiono 4 domki campingowe nad morzem w miejscowości Ustronie Morskie, a następnie 4 domki campingowe o lepszym standardzie w Międzyzdrojach z równoczesną sprzedażą dotychczasowych domków w Ustroniu Morskim. Domki to pozwalają na spędzanie urlopów przez rodziny pracowników naszej cukrowni w atrakcyjnej miejscowości.

b/ z funduszu zakładowego zakupiono autobus marki „San”. Posiadanie własnego autobusu jest szczególnie ważne w warunkach naszej cukrowni, gdy pozwala na organizowanie wycieczek do okolicznych miejscowości, wyjazdy na urlop do Międzyzdrojów itp.

c/ Sposobem gospodarczym adaptowano nieczynny budynek gospodarczy na stołówkę, a z braku jakiejkolwiek świetlicy przy cukrowni przystosowano na ten cel tymczasowo zastępcze pomieszczenie.

d/ czynie społecznym adaptowano zbiornik wody przemysłowej na kąpielisko, a wokół tego kąpieliska posadzono krzewy i założono zieleńce.

e/ Pod patronatem Rady Zakładowej zorganizowana została orkiestra wyposażona w doskonałe instrumenty.

f/ wykonano sporą ilość ogrodzeń przez co znacznie poprawiony został wygląd osady fabrycznej.

g/ wybudowano przechowalnię rowerów

h/ zainstalowano centralne ogrzewanie w przedszkolu przy cukrowni

i/ wybudowano 3 domki gospodarcze.

Oprócz wymienionych przedsięwzięć o charakterze inwestycyjnym prowadzone były prace w ramach remontów kapitalnych i zwykłych mające ma celu przede wszystkim wygospodarowanie dodatkowych mieszkań dla załogi naszej cukrowni.

Takim sposobem oddaliśmy do użytku 8 mieszkań rodzinnych, w tym cztery mieszkania w budynku zakupionym w 1965 r. oraz 2 innych budynkach adaptowanych w ramach kap. rem. Każdego roku prowadzony jest remont mieszkań według kolejności potrzeb zgodnie z planem uzgodnionym z Radą Zakładową.

W latach 1960-1964 wykonano między innymi przełożenie dachów na 10 budynkach, przebudowano ubikacje przy budynkach mieszkalnych, wymieniono 107 szt. okien oraz przebudowano 164 nowych pieców.

Jak już podano poprzednio, poważnym sukcesem było wybudowanie i oddanie do użytku 2 domów mieszkalnych 4-rodzinnych i dalsza perspektywa budowy takich domów w ciągu najbliższych lat.

W dniu 31 sierpnia 1963 r. staraniem załogi cukrowni został zorganizowany obchód związany z przypadającą w tym roku 125 rocznicą istnienia zakładu.

W uroczystości wzięli udział między innymi: Dyrektor DO ZPC w Świdnicy mgr A. Swędrowski, przedstawiciel ZPC Naczelnik Dziugiełł i dwaj byli dyrektorzy cukrowni Pastuchów, Edward Sobczyk /obecnie dyrektor cukrowni „Świdnica” w Pszennie/ i Marian Pryciński /obecnie dyrektor cukrowni Ziębice/.

37 pracowników cukrowni otrzymało dyplomy uznania za wydajną pracę. Część oficjalną zakończyło odsłonięcie tablicy pamiątkowej na głównym budynku fabrycznym. Odsłonięcia dokonał dyrektor mgr A. Swędrowski, wygłaszając okolicznościowe przemówienie.

W części artystycznej wystąpił zespół Wojska Polskiego z jedn. ze Strzegomia, orkiestra dziecięca z miejscowej szkoły podstawowej oraz orkiestra cukrowni Pastuchów.

W godzinach wieczornych odbyła się wspólna zabawa załogi i zaproszonych gości.

Ożywienie działalności społecznej i kulturalnej w tym okresie zaczęło oddziaływać na ludność miejscową i okoliczne wsie i było dobrym początkiem do dalszej aktywnej pracy na tym odcinku.

W 1961 r. zostaje zorganizowana Zasadnicza Szkoła Zawodowa dla Pracujących przy Cukrowni Pastuchów. Konieczność utworzenia takiej szkoły w Pastuchowie wynikła głównie z trudności kadrowych. Nieatrakcyjna lokalizacja cukrowni była powodem bardzo nikłego napływu absolwentów szkół zawodowych. Jednocześnie okoliczna młodzież dla kontynuowania nauki była zmuszona dojeżdżać do okolicznych miast.

Powołanie szkoły przy Cukrowni dało niewątpliwą korzyść dla tej młodzieży. Mimo poważnych trudności lokalowych i kadrowych szkoła rozwijała się dobrze, czego dowodem była pozytywna ocena przez Komisję Sejmową oraz wizytatorów Wrocławskiego Kuratorium. Mimo dużych trudności lokalowych adaptowano dla szkoły jeden budynek w którym mieszczą się trzy sale i pokój nauczycielski. Na terenie fabryki wyodrębniono specjalne pomieszczenie na warsztaty szkolne i wyposażono je w odpowiednią ilość stanowisk ślusarskich oraz w narzędzia.

W 1964 r. opuszczają szkołę pierwsi absolwenci, którzy zasilili załogę naszej cukrowni oraz podjęli częściowo prace w innych zakładach i cukrowniach.

W 1967 r. szkoła ta została przeniesiona do Świdnicy i obecnie uczęszczają tam uczniowie z wszystkich okolicznych cukrowni.

W omawianym okresie organizowano dla młodzieży szkolnej specjalne wczasy nad morzem i w okolicach jezior. W czasie wolnym od zajęć organizowano dla młodzieży różne imprezy jak wyjazdy na narty oraz gry sportowe. W tym celu zostały zakupione narty będące na wyposażeniu cukrowni oraz sprzęt sportowy. Między innymi zorganizowano zawody kolarskie, które wywołały duże zainteresowanie okolicznej ludności.

Dużym wydarzeniem w Pastuchowie było oddanie do użytku w dniu 21 lipca 1968 r. nowego basenu kąpielowego wybudowanego w ramach inwestycji przedsiębiorstw. Basen ten wraz z zapleczem pełnić będzie dużą rolę w zorganizowaniu wypoczynku po pracy oraz w upowszechnianiu kultury fizycznej. W przyszłości projektuje się urządzenie wokół basenu ośrodka wypoczynku niedzielnego z kortem tenisowym, brodzikiem dla dzieci i innymi urządzeniami.

W ramach poprawy stanu bezpieczeństwa i higieny na terenie cukrowni przeprowadzono gruntowny remont wszystkich szatni i warsztatów z równoczesnym zwróceniem dużej uwagi na zabezpieczenie urządzeń produkcyjnych. Między innymi wykonano pełne zabezpieczenie BHP na wszystkich wirówkach oraz opracowano plan stopniowej likwidacji robót pracochłonnych i ciężkich, który jest systematycznie realizowany.

V
DŁUGOLETNI PRACOWNICY ORAZ OFIARNI DZIAŁACZE

W rozdziale o pionierskich dniach po wyzwoleniu podano kompletny spis ofiarnych pracowników, którzy przybyli do Pastuchowa tuż po wyzwoleniu i swą patriotyczną postawą przyczynili się do przeprowadzenia pierwszej kampanii już w 1946 r.

Duża część tych pracowników rozstała się w międzyczasie z cukrownią, a według stanu na koniec 1968 roku pracują nadal następujący pionierzy:
1. Józef Bieliński
2. Władysław Faber
3. Jan Janowiec
4. Władysław Kołodziej
5. Franciszek Pazdziora
6. Ludwik Petryko
7. Karol Sikora
8. Józefa Targosz
9. Stefan Wajszczak

W/wymienieni pracownicy stanowią przykład przywiązania do cukrowni Pastuchów i między innymi z tego powodu są wysoce oceniani wśród całej załogi.

W trakcie 25-lecia po wyzwoleniu w cukrowni wychowało się dużo pracowników, którzy za swe wyniki produkcyjne zostali wyróżnieni odznaczeniami państwowymi i innymi.

Nie sposób w tym miejscu wymienić wszystkich wyróżniających się w tym czasie pracowników i dlatego ograniczymy się do podania spisu pracowników odznaczonych w okresie od 1948 do końca 1968 roku.

Poza wymienionymi pracownikami cała załoga z małymi wyjątkami zasługuje na duże wyrazy uznania za swe przywiązanie do macierzystego zakładu i patriotyzm w stosunku do Ziem Zachodnich i Polski Ludowej.

WYKAZ PRACOWNIKÓW ODZNACZONCYH

1. Mróz Alfons – Oznacz. Przodown. Pracy – 20.IV.1951
2. Krężałek Antoni – „ – 28.III.1952
3. Czarny Mieczysław – „ – 30.I1953
4. Pacyna Władysław – racjonalizator produkcji – 25.III.1954
5. Siedlik Edward – wzorowy kierowca – 13.IX.1955
6. Jankowska Władysława – Oznacz. Przodown. Pracy – 28.III.1952
7. Kwiatkowski Henryk – „ – 28.III.1952
8. Hałdaś Stanisław – „ – 25.IX.1952
9. Sowiński Antoni – „ – 29.XI.1952
10. Bisega Lucjan – „ – 25. IX.1952
11. Rydz Aniela – „ – 15.III.1953
12. Kołodziej Władysław – „ – 16.VII.1953
13. Teodorczyk Franciszek – Brąz. Krzyż Zasługi – 22.VII.1954
14. Wawrzyniak Ignacy – Medal X-lecia PRL – 29.X.1955
15. Uliasz Franciszek – „ – 29.X.1955
16. Sikora Karol – Przodownik pracy – 9.IV.1957
17. Mytnik Władysław – Odzn. XVlecia PRL – 19.VI.1960
18. Rymarczyk Bronisław – Brąz. Krzyż Zasł. – 27.V.1947
19. Piekarski Kazimierz – Odzn. XV-lecia PRL – 18.VI.1960
20. Wajszczak Stefan – „ – 18.VI.1960
21. Popytak Paweł – „ – 18.VI.1960
22. Sowiński Antoni – „ – 18.VI.1960
23. Petryko Ludwik – Przodown. Pracy. Socj. – 21.VI.1965
24. Piciński Franciszek – „ – 21.VI.1965
25. Gajewski Henryk – Przodown. Prac. Socj., Brąz. Med. Zasł. Dla Pożar. – 21.VI.1965
26. Szczepaniak Józef – Brąz. Med. Zasł. Dla Pożar., Przodown. Pracy socj. – 21. VI.1965
27. Magierowski Bronisław – Przodown. Pracy socj. – 21. VI.1965
28. Smołuch Edward – „ – 21.VI.1965
29. Wawrzyniak Ignacy – Odzn. XV-lecia PRL  – 18.VI.1960
30. Grześkowiak Józef – Przodown. Pracy socjal. – 17.IV.1967
31. Kruźlak Czesław – „ – 17.IV.1967
32. Hałdaś Stanisław – „ – 17.IV.1967
33. Pecyna Władysław – „ – 15.IV.1967
34. Wojciechowski Stanisław – „ – 15.IV.1967
35. Magierowski Bronisław – „ – 15.IV.1967
36. Waćko Piotr – „ – 15.IV.1967
37. Tomczyk Czesław – Srebrny Krzyż Zasługi – 16.V.1967, Odzn. 1000-lecia Państwa Polskiego – 1967, Srebrny Medal Zasług dla Pożarnictwa – 4.XI.1966
38. Podiadło Adolf – Brąz. Med. Zasługi dla Pożarnictwa – 1967
39. Nowak Ludwik – Brąz. Med. Zasługi dla Pożarnictwa – 1967
40. Bieliński Józef – Srebrny Med. Zasługi dla Pożarnictwa – 1967

W okresie od wyzwolenia do czasu opracowania niniejszej kroniki, kierowali cukrownią następujący dyrektorzy:

Ob. Kazimierz Kwiatkowski
Ob. Jerzy Otto
Ob. Marian Reszelski
Ob. Ignacy Serdecki
Ob. Edward Sobczyk
Ob. Marian Pryciński
inż. Stefan Czupryński
inż. Jerzy Kamiński
Przewodniczącymi Rady Zakładowej w okresie od 1945 , 1968 r. byli:
Ob. Lucjan Kawecki
Ob. Józef Bieliński
Ob. Jan Włodarczyk
Ob. Ludwik Nowak
Przewodniczącymi Rady Robotniczej w latach 1956-1968 r. byli:
Ob. Czesław Tomczyk
Ob. Kazimierz Serwa
A oto sekretarze POP PZPR w okresie 1948-1968 r.
tow. Lucjan Bieliński
tow. Ignacy Wawrzyniak
tow. Mieczysław Czarny
tow. Józef Pilecki
tow. Franciszek Piciński
tow. Tadeusz Bela

VI
DZIAŁALNOŚĆ ORGANIZACJI SPOŁECZNO-POLITYCZNYCH

1. Organizacje partyjna:

W 1946 r. utworzono w cukrowni „Pastuchów” koorganizację Polskiej Partii Robotniczej oraz Polskiej Partii Socjalistycznej. Sekretarzem PPR był tow. Lucjan Kawecki a sekretarzem PPS tow. Witold Kolanowski.

Był to opisany już poprzednio pionierski okres w powojennych dziejach cukrowni i obie organizacje polityczne położyły tu duże zasługi w uruchomieniu produkcji i reaktywowaniu życia politycznego i społecznego na terenie Pastuchowa.

W 1948 r. nastąpiło zjednoczenie obu partii i dotąd działała Polska Zjednoczona Partia Robotnicza. I sekretarzem POP został tow. Lucjan Bieliński, obecnie emeryt naszej cukrowni. W tym czasie organizacja partyjna liczyła 65 członków, przy czym do 1950 r. przybyło 3 członków.

W 1950 roku nastąpiła zmiana I sekretarza, którym został tow. Ignacy Wawrzyniak zanotowano dość znaczny wzrost organizacji pod względem ilościowym w 1954 r.

W 1954 r. organizacja partyjna liczyła już 98 członków, co należy zaliczyć jako duży sukces idei socjalizmu na tutejszym terenie. Organizacja partyjna w tym okresie prowadziła działalność zarówno polityczną z wszystkimi początkowymi wypaczeniami tego okresu jak również czuwała nad prawidłowym rozwojem zakładu pod względem produkcyjnym.

W latach 1954-55 sekretarzami POP byli kolejno tow. Mieczysław Czarny i ponownie Ignacy Wawrzyniak. Na koniec 1955 r. stan ilościowy POP wynosi 82 członków. W 1956 roku nastąpiło zerwanie z dotychczasowym kursem wypaczeń w działalności partyjnej i od tego czasu notuje się znaczne ożywienie pracy partyjnej. Równocześnie następuje oczyszczenie szeregów partyjnych z elementów obcych i tymczasowych.

W 1958 r. kiedy I sekretarzem został tow. Józef Pilecki stan organizacji partyjnej wynosił 68 członków z tym, że w czasie do 1961 roku przyjęto 18 członków. W latach następnych I sekretarzami byli kolejno tow. Franciszek Piciński, Edward Chojecki i aktualnie Tadeusz Bela. Stan członków wynosi obecnie 53 członków.

• Rada Zakładowa:

Związki Zawodowe istnieją na terenie naszej cukrowni od 1946 roku. Działalność Rady Zakładowej jest szeroka i rozłożona na poszczególne komisje. Dotychczasowe osiągnięcia w podnoszeniu poziomu stopy życiowej, warunków mieszkaniowych i socjalno-bytowych, organizacji wczasów opisano w osobnym rozdziale, to przede wszystkim zasługa Rady Zakładowej i jej poszczególnych komisji.

W Radzie Zakładowej działają następujące komisje:

a/ Komisja socjalno-bytowa
– zajmuje się organizacją i przydziałem wczasów i kolonii letnich dla dzieci pracowników. Dzięki pracy tej komisji utworzono ośrodek wczasowy w Międzyzdrojach i organizuje się coroczne kolonie letnie dla dzieci. Osobny odcinek działalności to przydzielanie wygospodarowanych mieszkań jak również mieszkań z nowego budownictwa. Widoczna poprawa jaka zaszła na tym odcinku w ostatnich latach to również zasługa tej komisji.

b/ Komisja kulturalno-oświatowa
Zadaniem komisji to organizacja życia kulturalno-oświatowego. Należy tu zaliczyć założenie i podnoszenie na wyższy poziom zespołu artystycznego i orkiestry rozrywkowej jak również coraz lepszą pracę świetlicy przyzakładowej.

c/ Komisja młodzieżowo-sportowa.
Komisja ta zajmuje się organizacją imprez sportowych szczególnie dla młodzieży oraz opiekuje się młodzieżą uczącą się w Szkole Przyzakładowej i podejmującej u nas pracę. Rada Zakładowa sprawuje również opiekę nad Pracowniczą Kasą Zapomogowo-pożyczkową.

• Rada Robotnicza:

Pierwsze ukonstytuowanie się Rady Robotniczej przy Cukrowni „Pastuchów” nastąpiło 12 stycznia 1957 r. na podstawie realizacji Uchwały Załogi Cukrowni „Pastuchów” w Pastuchowie powziętej na zebraniu w dniu 19 grudnia 1956 r. w oparciu o Ustawę o Radach Robotniczych z dnia 19 listopada 1956 r. Na powyższym zebraniu został również uchwalony Statut Rady Robotniczej na podstawie artyk. 18 tejże Ustawy. Statut ten stanowi podstawę działalności Rady Robotniczej jako organ Samorządu Robotniczego w Cukrowni „Pastuchów”.

W skład pierwszej Rady Robotniczej weszło 9 członków a przewodniczącym został Ob. Tomczyk Czesław. Okres kadencji do następnych wyborów trwał 1 rok. W czasie swojej działalności Rada Robotnicza brała udział w zarządzaniu zakładem i kontroli nad działalnością przedsiębiorstwa i jego administracją.

Następny wybór Rady Robotniczej nastąpił 23 lutego 1959 r. Wybranych zostało 7 członków, a przewodniczącym R.R. został tow. Kazimierz Serwa. Rada Robotnicza brała udział we wszystkich Konferencjach Samorządu Robotniczego oraz w rozwiązywaniu wszystkich ważnych problemów remontowo-produkcyjnych. W okresie sprawozdawczym przeprowadzono 8 konferencji samorządu robotniczego z udziałem całego aktywu i całej załogi.

Na lata 1960-1961 wybrano nowy 9-cio osobowy zespół Rady Robotniczej a przewodniczącym pozostał nadal Ob. Serwa Kazimierz. W owym roku przeprowadzono 6 konferencji Samorządu Robotniczego, 14 Prezydium Samorządu Robotniczego na których omawiane były zagadnienia remontowe, produkcyjne, wydajności pracy, sprawy materiałowe i surowcowe. Uzyskany fundusz zakładowy wynosił ogółem 1.870.725 zł z tego na nagrody dla pracowników stałych przeznaczono 297.278 zł.

W roku 1963 ponownie wybrano nową Radę Robotniczą w 9-cio osobowym składzie: Rada Robotnicza sprawowała kadencję 3-letnią a funkcję przewodniczącego sprawował Ob. Kazimierz Serwa. Sprawozdania odbywały się w każdym roku po zakończeniu kampanii. Za okres 3 lat przeprowadzono 14 konferencji Samorządu Robotn. 42 Prezydiów. Ogólnie za cały okres kadencji Rady Robotniczej od 1957 r. do 1968 przeprowadzono 56 KSR i 154 Prezydiów. W tych 56 LSR-ach podjęty 718 uchwał z czego zrealizowano 646.

• Organizacje kobiece

Koło Ligi Kobiet przy Cukrowni „Pastuchów” powstało w roku 1948. Przewodniczącą Koła była Stanisława Agneży. Za jej to staraniem i ówczesnego Ref. d/s socjalnych Ob. Stanisława Nowaka otwarto przedszkole przy Cukrowni. Dalszy patronat oraz opiekę nad przedszkolem do chwili obecnej sprawuje Cukrownia.

W rok 1952 rozwiązane zostaje Koło Ligi Kobiet. W cukrowni w tym czasie pracuje znikoma ilość kobiet. W roku 1960 powołana zostaje do życia Komisja Kobieca przy Radzie Zakładowej, która służy radą i pomocą kobietom w rozwiązywaniu trudnych problemów rodzinnych, niesie pomoc samotnym matkom i chorym.

• Stowarzyszenie Techników Cukrowników:

Przy Cukrowni istnieje koło Stowarzyszenia Techników Cukrowników w ilości 19 członków. Koło STC sprawuje nadzór nad pracą Klubu Techniki i Racjonalizacji i nad wprowadzeniem Postępu Technicznego w cukrowni. Obecnie zagadnienie to stały rozwój ruchu racjonalizatorskiego.

• Zakładowa Ochotnicza Straż Pożarna:

Dość dużo przysłów i porzekadeł ludowych ma swoje źródło w spostrzeżeniach wyniesionych z okoliczności towarzyszących pożarom. Jedno z nich, jakże słuszne, powiada: „Za późno na kopanie studni, skoro pożar już powstał”.

Przezorni więc, gospodarskimi kategoriami myślący ludzie, zawczasu troszczą się o zabezpieczenie przed klęską swego i społecznego mienia. Najpierw starają się nie dopuścić do niej, a na wszelki wypadek organizują i szkolą ludzi, przygotowują sprzęt i wodę dla ograniczenia skutków ewentualnego pożaru. Z tego tez bardzo pouczającego i słusznie twierdzącego przysłowia wywodzi się intencja powołania do działalności ochotniczej straży pożarnej przy Cukrowni „Pastuchów” w Pastuchowie.

Działalność korporacyjna Zakładowej Ochotniczej Straży Pożarnej przy Cukrowni „Pastuchów” datuje się z 1946 rokiem. Jej założycielami byli wytrawni i doświadczeni wieloletnią służbą w Pożarnictwie strażacy, którzy nieomal w pierwszych dniach po zakończeniu działań wojennych osiedlili się w Pastuchowie i podjęli pracę w Cukrowni nad jej odbudową. Wymienić tu należy druha Stanisława Kycię – ówczesnego naczelnika OSP, który to walnie przyczynił się do założenia organizacyjnych podstaw powołania OSP, oraz druhów: Józefa Bielińskiego, Józefa Szczepaniaka i Henryka Gajewskiego, pracowników cukrowni, którzy za swój wkład pracy dla pożarnictwa oddany z poświęceniem w bardzo trudnych dla ziem odzyskanych czasach, dosłużyli się honorów strażaka dożywotniego.

Pierwsze kroki OSP stawiała w kierunku zdobycia sprzętu gaśniczego. Osiągnięcie tego celu było nie lada walką. Strażacy pełniąc bowiem warty nocne ścigali szabrowników, którzy poszukiwali trofeów, gdzie przypadkowo natknięto się i napotkano ukrytą przez Niemców w ziemi sikawkę ręczną oraz motopompę gaśniczą. Zdobyty sprzęt służył jeszcze strażakom, którzy dla dobra wyrastającej z powojennych zgliszcz Ojczyzny z zapałem przystąpili do walki z „Czerwonym Kurem” rozniecanym często przez złowrogą rękę sabotażysty i podpalacza.

Równocześnie z postępem czasu zwiększała się liczebność i polepszał się stan wyposażenia OSP. Już w 1946 r. staraniem Dyrekcji Cukrowni jeden z posiadanych samochodów ciężarowych przystosowano do celów przeciwpożarowych i przydzielono go straży co w dużej mierze przyczyniło się do lepszej sprawności bojowej. OSP stawał się z dnia na dzień prężną organizacją dając o sobie znać nie tylko w akcjach gaśniczych. Wszechstronna bowiem działalność społeczna w zabezpieczaniu mienia jak: współdziałanie z organami Milicji Obywatelskiej i ORMO przy wdrażaniu porządku publicznego itp. wyłoniła wielu aktywistów i działaczy społecznych. Tak więc OSP ciesząc się sympatią i poparciem swojego środowiska stała się najpopularniejszą organizacją w rejonie i okolicy miasta Strzegomia. Często organizowane pokazy sprawności strażackiej oraz różnorodne imprezy kulturalno-rozrywkowe i wychowawcze przyjęły się jako tradycja strażactwa ochotniczego na ziemiach odzyskanych, które to posiadają duży udział wkładu pracy nad zespolenie regionu Dolnego Śląska.

Drugi etap rozwoju OSP w Cukrowni jak i straży pożarnych jako całego strażactwa ochotniczego na Dolnym Śląsku przypada na lata 1954-1960, gdzie wystąpiło poważniejsze zainteresowanie się pożarnictwem ze strony władz państwowych. Pozwoliło to podnieść rangę strażactwa ochotniczego i uznać je jako Stowarzyszenie Wyższej Użyteczności.

Rozszerzone zostały uprawnienia i zadania, w tym również uległ znacznej poprawie stan wyposażenia odpowiadający potrzebom przygotowania straży do obronności kraju. Jako Zakładowy OSP zyskała na tym bardzo dużo. Cały oddział otrzymał specjalne umundurowanie bojowe oraz nowoczesny sprzęt gaśniczy. Kierownictwo i szkolenie przeszło w ręce Korpusu technicznego pożarnictwa, co w lepszym stopniu pozwoliło działalność OSP powiązać z ogólnymi zadaniami dyrekcji zakładu po linii bezpieczeństwa przeciwpożarowego, w  kierunku dalszego rozwoju i umocnienia straży ochotniczej.

Zmiany organizacyjne nie dały oczekiwać długo na sukcesy. OSP otrzymała nowy samochód gaśniczy, dwie wysokosprawne motopompy, agregaty do gaszenia ognia środkami chemicznymi, sprzęt ratowniczy i kompletny ekwipunek wyposażenia osobistego strażaków. Dysponując takim sprzętem OSP stała się skuteczną siłą przeciwpożarową w ogniwie ośrodka dyspozycyjnego straży pożarnych powiatu świdnickiego.

OSP posiada na swym koncie wiele sprawnie przeprowadzonych akcji gaśniczo-ratunkowych, bierze udział w szkoleniu powszechnej samoobrony tym samym znalazła swoje miejsce tak istotne dla obronności Kraju. Niejednokrotnie alarmowana do zwalczania klęsk żywiołowych niesie pomoc ratując ludzi dobytek i mienie społeczne przed zniszczeniem.

Dyrekcja i Załoga Cukrowni darząc poparciem i zaufaniem, ufundowała w 1965 r. Sztandar Związkowy i mundury galowe dla całej OSP. Barwny ten oddział chlubnie występuje i cieszy mieszkańców Pastuchowa, uświetniając wszystkie uroczystości państwowe, związkowe i własne. Jako jedna z przodujących straży powiatu świdnickiego gościła u siebie podczas uroczystości i obchodzonego po raz pierwszy w historii Strażactwa polskiego „Dnia Strażaka” 1965 r. wszystkie jednostki OSP powiatu świdnickiego. Na uroczystej akademii z okazji „Dnia Strażaka” udekorowano ponad 60 zasłużonych aktywistów pożarnictwa w tym 12 strażaków OSP Cukrowni „Pastuchów” otrzymało Odznakę Wzorowego Strażaka i za wysługę lat.

Z okazji Dnia Strażaka nastąpiło wręczenie sztandaru i zorganizowano na terenie cukrowni pokaz sprawnościowe – manewry w których brało udział 5 jednostek OSP typ „S”. Wszystkie jednostki biorące udział w manewrach otrzymały dyplomy pamiątkowe, ufundowane przez Dyrekcję Cukrowni. Dyplomy wręczone zostały poszczególnym jednostkom na uroczystym apelu przez Dyrekcję Cukrowni inż. Stefana Czupryńskiego w asyście Prezesa Zarządu Oddziału Powiatowego Zw. OSP Pawła Michalskiego oraz Prezesa ZOSP przy Cukrowni „Pastuchów” Czesława Tomczyka.

W roku 1966 podczas dni ochrony przeciwpożarowej OSP obchodziła 20-lecie swego istnienia. Jubileuszowa uroczystość połączona została z eliminacjami zespołów estradowych OSP w których brało udział ponad 20 jednostek Dolnego Śląska. Z okazji uroczystości jubileuszowych i Zjazdu wielu jednostek straży odbyła się w Pastuchowie defilada i przemarsz Oddziałów pieszych oraz zmotoryzowanych po ulicach Pastuchowa, a następnie odbyła się uroczysta akademia na której odbyło się wręczenie odznaczeń zasłużonym strażakom. Medale za zasługi dla Pożarnictwa otrzymali:

1. Prezes OSP C/Pastuchów – Czesław Tomczyk – srebrny
2. Naczelnik OSP C/Pastuchów – Władysław Ogorzałek – brązowy
3. Kierowca mechanik – Adolf Podsiadło – brązowy
4. Strażak dożywotny – Józef Bieliński – srebrny
5. Strażak dożywotny – Józef Szczepaniak – brązowy
6. Strażak dożywotny – Henryk Gajewski – brązowy

W eliminacjach zespołów estradowych pierwsze miejsce zdobył zespół OSP Pastuchów p.n. „Kryształy” i otrzymał nagrodę w postaci telewizora marki Toska – wartość 8.000 zł i proporczyk.

Po zakończeniu akademii z okazji 20-lecia i eliminacji zespołów estradowych, odbyła się na wolnym powietrzu zabawa ludowa, na której koncertowała reprezentacyjna orkiestra dęta OSP Makowice pow. Wrocław. Zabawa i koncert odbywały się na gł. placu przed cukrownią, który z okazji 20-lecia OSP otrzymał nazwę „Plac Strażaka”.

Długo w pamięci mieszkańców Pastuchowa i okolicznych miejscowości pozostaną odniesione wrażenia z tej pięknej i pożytecznej imprezy, która dobrze przyczyniła się do umocnienia i rozsławienia OSP przy Cukrowni „Pastuchów”.

Rośnie więc i rozwija się OSP w coraz to większym kręgu działania. Pozwala to mieć nadzieję, że nie zabraknie młodych i oddanych sprawie pożarnictwa ludzi, którzy przejmą społeczną działalność w szeregach OSP przy Cukrowni „Pastuchów” i przyczynić się będą do dalszego jej rozwoju i dążenia do zmniejszenia pożarów i strat pożarowych w gospodarce narodowej.

Wykaz członków czynnych OSP C/Pastuchów wg stanu na rok 1969.

1. Druh Czesław Tomczyk – Prezes Zarządu
2. Druh Adolf Podsiadło – Naczelnik
3. Druh Eugeniusz Szczepaniak – Z-ca Naczelnika
4. Druh Czesław Kruźlak – Sekretarz
5. Druh Tadeusz Bela – Skarbnik
6. Druh Czesław Magnuski – Gospodarz
7. Druh Tadeusz Szczepaniak – Opiekun drużyny młodzieżowej
8. Druh Paweł Popytak – Kier. Sekcji Kult. Wych.
9. Druh Stanisław Pabis – Przewodn. Kom. Rewizyjnej
10. Druh Józef Halerz – członek Kom. Rewizyjnej
11. Druh Anatol Hawa – członek Kom. Rewizyjnej
12. Druh Władysław Faber – członek Kom. Rewizyjnej
13. Druh Franciszek Skrzypczak – strażak
14. Druh Bolesław Sala – strażak
15. Druh Piotr Kondraj – strażak
16. Druh Eugeniusz Woźniak – mechanik
17. Druh Feliks Madej – strażak
18. Druh Henryk Glinka – strażak
19. Druh Franciszek Moc – strażak
20. Druh Janusz Sowiński – strażak
21. Druh Józef Bieliński – strażak dożywotni
22. Druh Józef Szczepaniak – strażak dożywotni
23. Druh Henryk Gajewski – strażak dożywotni
24. Druh Józef Dubielczyk – strażak fotoreporter

Członkowie honorowi

1. Druh inż. Jerzy Kamiński – Dyrektor Cukrowni – Prezes honorowy
2. Druh Jan Antosz – Gł. insp. Plantac. – członek
3. Druh Jerzy Mazurek – Gł. Księgowy – członek
4. Druh Stefan Wajszczak – Kier. Zatrudn. I Płac – członek
5. Druh Ignacy Wawrzyniak – zmianowy – członek
6. Druh Kazimierz Sowa – II mech. Przew. R.R. – członek
7. Druh Ludwik Nowak – Przew. Rady Zakład. – członek
8. Druh Marian Glinka – Gł. elektryk – członek
9. Druh Tadeusz Kępa – Gospod. Fabryczny – członek
10. Druh Tadeusz Kręcioch – Sekr. R.Z. – członek
11. Druh Edward Chojecki – Gł. mechanik – członek

Członkowstwo popierające:

1. Rada Zakładowa Cukrowni „Pastuchów”
2. Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna „Przełom” w Pastuchowie
3. Stadnina Koni w Pastuchowie
4. Kółko Rolnicze w Pastuchowie

VII
NAJBLIŻSZE PERSPEKTYWY ROZWOJU ZAKŁADU

Zgodnie z planem rozwoju przemysłu cukrowniczego, cukrownia „Pastuchów” nie jest przewidziana do zwiększenia zdolności przerobowej ponad 10 tys. q na dobę. Zresztą powiększenie areału uprawy buraków cukrowych na naszym terenie jest niemożliwe ze względu na duży udział buraków cukrowych w strukturze zasiewów.

Racjonalny podział nakładów inwestycyjnych w skali całego przemysłu cukrowniczego przewiduje rozbudowę cukrowni położonych na wschodnich terenach Polski, gdzie odczuwa się niedobór mocy przerobowej cukrowni w stosunku do ilości buraków.

Biorąc za punkt wyjścia taką sytuację w przemyśle cukrowniczym oraz nasze miejsce w planach rozbudowy naszego przemysłu, opracowaliśmy zakładowe tezy na V Zjazd Partii, które określają najbliższe perspektywy rozwoju cukrowni „Pastuchów”.

W altach 1969-1975 należy naszym zdaniem prowadzić racjonalną i opłacalną gospodarkę inwestycyjną, która pozwoliłaby na dalszą poprawę warunków odbioru buraków cukrowych, obniżkę kosztów własnych oraz poprawę jakości cukru. Przede wszystkim należy wykonać kompleksową mechanizację spławów polowych. Mechanizacja ta pozwoliłaby na usprawnienie procesu odbioru buraków oraz na lepsze wykorzystanie składowiska poprzez zwiększenie wysokości składowania buraków. Po wykonaniu w/w zamierzeń odbiór surowca oraz składowanie rozwiązane byłyby w sposób kompleksowy, co pozwoliłoby równocześnie na likwidację terenowych punktów odbioru buraków.

W celu poprawy gospodarki cieplno-energetycznej należy w 1969 r. zakupić i zamontować nową stację redukcyjno-schładzającą. W 1970 r. należy zainstalować nowy warnik I cukrzycy wraz z przestawieniem pozostałych warników. Gruntownej modernizacji wymaga wyposażenie warsztatów mechanicznych. Pilną sprawą jest zakup co najmniej 2 nowoczesnych tokarni, które zastąpiłyby obecne mało sprawne.

Występuje konieczność budowy domów mieszkalnych w miarę gromadzenia odpowiednich kwot na koncie zakładowego funduszu mieszkaniowego i do wybudowania 5-ciu domów w nowym osiedlu mieszkaniowym.

W 1969 r. należy wybudować stołówkę przyzakładową, gdyż obecna prowizoryczna stołówka ulegnie likwidacji na mocy Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w końcu 1969 r.

Zgodnie z naszymi wnioskami kierowanymi pod adresem Dyrekcji Przedsiębiorstwa należy ustalić termin budowy nowego kotła parowego i instalacji nowej turbiny w naszym zakładzie. Istniejąca kotłownia jest podstawową stacją, która limituje przeroby dobowe i nie pozwala na osiągnięcie przerobów dobowych średnio za kampanię ponad 9,5 tys. q. na dobę.

Ustalony docelowy przerób dobowy dla naszej cukrowni w wysokości 10 tys. q./dobę będzie możliwy do osiągnięcia po całkowitej przebudowie kotłowni i turbinowni. Przebudowa kotłowni i turbinowni powinna być naszym zdaniem dokonana w roku 1975.

W celu dalszej poprawy warunków wypoczynkowych w zakładowym ośrodku wypoczynkowym w Międzyzdrojach należy domki wyposażyć w lepszy sprzęt z zakupem nowych mebli oraz rozważyć doprowadzenie wody do domków. Należy w dalszym ciągu szukać możliwości zapewnienia całodziennego wyżywienia dla rodzin wypoczywających w Międzyzdrojach.

W 1969 r. należy przy istniejącym basenie kąpielowym wykonać dodatkowy brodzik dla dzieci, korty tenisowe, boisko do siatkówki i inne urządzenia i w ten sposób zorganizować ośrodek wypoczynkowy przy Cukrowni „Pastuchów”.  Całość prac z uwagi na brak środków finansowych należy wykonać w czynie społecznym i w ten sposób uczcić godnie 25-lecie Polski Ludowej.