
Pieczęć zakładowej biblioteki w przedwojennej fabryce porcelany (obecnie ZPS Karolina sp. z o. o.).
Historia Biblioteki Publicznej w Jaworzynie Śląskiej rozpoczyna się wraz z zakończeniem II Wojny Światowej i rozpoczęciem akcji osiedleńczej na Ziemiach Odzyskanych. Głównym źródłem informacji dotyczących historii rozwoju czytelnictwa w naszej gminie pochodzą z Kroniki Biblioteki Publicznej, prowadzonej przez kolejne pokolenia bibliotekarzy, a także pracowników ośrodków kultury w okresach, kiedy Biblioteka była ich częścią. Polacy którzy przybyli jako osiedleńcy w okresie pierwszych dwóch lat musieli zmierzyć się z ogromnym wyzwaniem rekonstrukcji terenów przemysłowych, które według relacji zostały zniszczone w około 90%.
„Nie można tutaj pominąć faktu, że Zakłady Przemysłowe, które zastaliśmy na tych ziemiach leżały w 90% w zupełnej ruinie. Okres pierwszych 2-ch lat był okresem wytężonej pracy zmierzającej do uruchomienia zniszczonych warsztatów pracy.”
W tym krótkim okresie, w Jaworzynie Śląskiej udało się uruchomić kilka zakładów produkcyjnych: Zakłady Porcelany Stołowej, Gorzelnię, Oddział Przerobu Drewna i Węzeł Kolejowy wraz z Parowozownią.
„Odbudowa i wzrost masy produkcyjnej spowodował konieczność stworzenia dla załóg tych przedsiębiorstw oraz ludności Jaworzyny Śląskiej. życia kulturalnego. Jak wynika ze statystyki, Jaworzynę Śląską w roku 1948 zamieszkiwało 3.600 osób. Wchodząc w położenie ludności pozbawionej rozrywek kulturalnych, ojcowie ówczesnej Gminy, postanowili stworzyć w pierwszym rzędzie punkt biblioteczny.”
Według relacji z kroniki, pierwsza Biblioteka powstała dzięki funduszom z kasy ówczesnego Prezydium Jaworzyny Śląskiej. Otwarcie nastąpiło w 1948 r. i spotkało się z gorącym przyjęciem mieszkańców Jaworzyny. Według danych podanych w kronice, na koniec r. 1949 stan posiadania księgozbioru zamknął się w ilości 961 woluminów, oraz 912 tytułów. Dla porównania, tylko w roku 2017 stan księgozbioru Biblioteki Publicznej zwiększył się o 1062 książek.
„Od roku 1950 zaczyna się typowy wzrost posiadania naszej biblioteki. Już rok ten zamknął się cyfrą 1680 tomów. W tych pionierskich dla Biblioteki latach duże zasługi położyli kolejni kierownicy. Ob. Tkaczyk i ob. Skoczkowska. Przytaczając te dwa nazwiska nie możemy przemilczeć faktu, że są one związane z okresem pionierskim jaworzyńskiego bibliotekarstwa.”

Kronika Biblioteki opisuje czynności, jakie wykonują bibliotekarze, aby utrzymać księgozbiór w jak najlepszym stanie. Tym bardziej, że większość z książek będących w dyspozycji Biblioteki nie była nowa. Zwrócono uwagę także na podejście czytelników do wypożyczanych pozycji.
„Książki z tego okresu znajdujące się na półkach wymagały stałych konserwacji i nieustających starań, ażeby w jako – takim stanie mogły trafić do rąk czytelnika. Wspomniany zbiór liczący 1680 tomów składał się przede wszystkim z książek pochodzących z darowizn różnych Instytucji i osób prywatnych. Za dobry stan księgozbioru, którego 80% przetrwało do dnia dzisiejszego należy duże uznanie Czytelnikowi za pełne zrozumienie i uszanowanie dobra publicznego jakim są niewątpliwie książki naszej biblioteki. W roku 1951 kierownictwo Biblioteki zostaje przekazane ob. Młot Irenie.”
Rok 1951 stał się przełomowym dla Biblioteki, która od tego czasu notowała stały wzrost ilości oferowanych pozycji.
Lokal Biblioteki Publicznej w Jaworzynie Śląskiej przy ul. Westerplatte 2, rok 1964 Rok 1964 Spotkanie z czytelnikami Lokal Biblioteki Publicznej w Jaworzynie Śląskiej przy ul. Westerplatte 2, rok 1964
Do 1965 r. Biblioteka Publiczna w Jaworzynie Śląskiej miała różne siedziby: znajdowała się miedzy innymi w lokalach znajdujących się przy skrzyżowaniu obecnych ulic Świdnickiej i 1 Maja, a od 1984 roku także w lokalu przy obecnej ulicy Westerplatte 2. W 1965 roku utworzono Międzyzakładowy Klub Kulturalno-Oświatowy, zlokalizowany przy ul. Powstańców Śląskich 3. Klub, w ramy którego włączono Bibliotekę Publiczną powstał jako odpowiedź na potrzebę skoordynowania działań w zakresie kultury prowadzonych przez różne podmioty w Jaworzynie Śląskiej. MZKO powstał dzięki przede wszystkim dzięki środkom przekazanym przez lokalne zakłady przemysłowe, między innymi: Fabrykę Porcelany, Gorzelnię i Zakłady Sprzętu Harcerskiego.
Biblioteka na koniec 1963 roku mogła poszczycić się 641 czytelnikami, którzy wypożyczyli ogółem 9354 książki. Jeden czytelnik średnio wypożyczył więc w trakcie roku 15 książek. Po połączeniu z Zakładową Biblioteką ZPS „Karolina”, zasobność Biblioteki Publicznej wzrosła jeszcze bardziej, do około 7,5 tysiąca w 1966 roku.
Instruktorka z Ośrodka Metodycznego udziela rad bibliotekarce w oddziale dziecięcym. Biblioteka Publiczna w Jaworzynie Śląskiej, lokal przy ul. Powstańców Śląskich 3. 1966 rok Czytelnicy w Oddziale Dziecięcym Biblioteki Publicznej, 1966 r. Siedziba w MZKO, ul. Powstańców Śląskich 3.
Biblioteka Publiczna została połączona z Biblioteką Zakładową ZPS „Karolina”. Uroczystość otwarcia Klubu i Biblioteki była dużym wydarzeniem, które przyciągnęło wielu gości. Okolicznościowych wpisów w Kronice Biblioteki dokonali między innymi Przewodniczący PRN w Świdnicy, Prezydium Związku Zawodowego Chemików, przedstawiciele Biblioteki Powiatowej w Świdnicy, Naczelnik Zarządu DOKP Wrocław, delegacja Jednostki Wojskowej ze Strzegomia. Nie zabrakło także wpisów pracowników zakładów, które wsparły utworzenie Klubu: ZPS Karolina, Wrocławskich Zakładów Przemysłu Spirytusowego – Gorzelnia w Jaworzynie Śląskiej, odcinka Elektroenergetycznego PKP w Jaworzynie Śląskiej.

W latach 1972-1974, ze względu na remont obiektu przy ul. Powstańców 3, Biblioteka po raz kolejny musiała zmienić siedzibę na tymczasową. Pod koniec 1974 roku wróciła na stare miejsce, wyposażone w nowe meble i sprzęt. Uroczyste otwarcie po remoncie nastąpiło 4 stycznia 1975 r. Przedstawione zmiany były ściśle związane z rozwojem działalności Biblioteki Publicznej, rozwojem księgozbioru, a także coraz większą ilością czytelników. Według danych pochodzących z Kroniki Biblioteki, ilość woluminów będących w dyspozycji Biblioteki wzrosła z 2140 tomów w 1951 r. do 7059 tomów w 1964 r., czyli ponad trzykrotnie.
Biblioteka organizacyjnie podzielona została na trzy działy pod względem oferowanej literatury: dziecięcej, dla dorosłych i pozostałej. Jednak oprócz udostępniania zbiorów Biblioteka organizowała także spotkania autorskie, konkursy literackie i odczyty.
Tekst na podstawie Kroniki Biblioteki Publicznej w Jaworzynie Śląskiej: Sylwester Bartczak