Po zakończeniu ery stalinizmu w krajach bloku wschodniego, komunistyczne władze nieznacznie zwiększyły akceptację dla zespołów grających muzykę rockandrollową, w tym jej odmianę pop, czyli big-beat. To właśnie lata 60. ubiegłego wieku przyniosły eksplozję popularności tego gatunku muzycznego w Polsce. Na fali głosu zza żelaznej kultury w postaci Radia Luksemburg oraz innych rozgłośni radiowych swoją działalność rozpoczęły takie zespoły jak Niebiesko-Czarni, Czerwono-Czarni, Nastolatki, Czerwone Gitary, Szwagry, Skaldowie czy Trubadurzy. Bigbit zyskał dodatkową popularność wraz z powstaniem Programu III Polskiego Radia i Młodzieżowego Studia „Rytm”.
Zespoły bigbitowe powstawały przy klubach studenckich, domach kultury, zakładach przemysłowych. Jaworzyna Śląska także może poszczycić się bigbitową kapelą, która przez kilka lat była istotnym elementem kultury młodzieżowej w historii naszej gminy.
Początki
Historia „Ceramików” rozpoczyna się wiosną 1967 r. Młodzi muzycy-amatorzy z Jaworzyny Śląskiej postanowili założyć zespół bigbitowy. Początkowo występowali jako zespół instrumentalny pod nazwą „Maskaty”, a próby odbywały się w jaworzyńskim ZZK. Jeszcze jako „Maskaty” zespół wystąpił 9 kwietnia 1967 r. w KO „Karolina”, następnie 9 kwietnia i 1 maja na zabawie ludowej w ZZK. W czerwcu 1967 r. podjęto decyzję o zmianie przynależności zespołu i przeprowadzce do KO „Karolina”. Zmiana spowodowana była lepszymi warunkami sprzętowymi, jakie oferował klub mający swoją siedzibę przy ulicy Powstańców i współfinansowany przez Zakłady Porcelany Stołowej „Karolina”.
Oficjalnie swoją działalność przy Klubie Oświatowym „Karolina” w Jaworzynie Śląskiej zespół „Ceramicy” rozpoczął w na przełomie sierpnia i września 1967 roku. W skład zespołu weszli Zbigniew Nowak (gitara solowa), Bogdan Zosuł (gitara rytmiczna), Adam Sobczak (gitara basowa), Ryszard Dziopa (gitara basowa), Ryszard Halicki (perkusja), Paweł Wróbel (perkusja) i Elżbieta Wójcik (wokal).
Początkowy repertuar zespołu to 15 rockandrollowych szlagierów lat 60. Zarówno polskich jak i zagranicznych. Muzycy wykonywali między innymi utwory Czerwono-Czarnych, The Beatles, Alibabek, Czerwonych Gitar, Katarzyny Sobczyk. Niemałym problemem dla wokalistów zespołu okazały się utwory angielskojęzyczne. Żaden z muzyków nie posiadał wystarczającej znajomości tego języka. Śpiewanie tekstów największych przebojów The Beatles wymagało wcześniejszego „osłuchania się” tekstu i sporych umiejętności improwizacji, w czym szczególnie celowali Ryszard Dziopa i Paweł Wróbel. W przypadku tego drugiego, znajomość języka brytów w zespole określano mianem „biłgogradzkiej angielszczyzny”.
Pierwsze występy i udział w festiwalu
Pierwszy występ w nowym składzie odbył się na początku września 1967 r., na nocnej zabawie dla kolejarzy. Następnego dnia, o poranku zespół wyjechał na Wojewódzki Przegląd Zespołów Związku Zawodowego Chemików, który odbył się w Bystrzycy Górnej . Na miejscu pogoda pokrzyżowała plany organizatorów i eliminacje zamiast na stadionie, ze względu na opady deszczu zostały przeniesione do lokalnego klubu. Po udanym występie „Ceramicy” otrzymują awans na Ogólnopolski Festiwal Piosenki i Zespołów Instrumentalnych ZZCh w Oświęcimiu.
Po dwutygodniowych przygotowaniach, w ostatni weekend września 1967 r. „Ceramicy” wyjechali do Oświęcimia. Podróż z Jaworzyny Śląskiej zajęła im ponad 6 godzin. Na miejscu, po obiedzie i krótkich przygotowaniach „Ceramicy” prezentują się na hali sportowej KS „Oświęcim”. Występ zakończył się otrzymaniem wyróżnienia za debiut. Ciekawostką jest, że muzyków z Jaworzyny Śląskiej zakwaterowano na noc w obozie koncentracyjnym „Auschwitz”. Następnego dnia, po zwiedzaniu obozu w Brzezince muzycy wracają do Jaworzyny Śląskiej.
Jesień to dla zespołu okres przygotowań do I Małego Festiwalu Piosenki Polskiej w Jaworzynie Śląskiej. W październiku 1967 r. „Ceramicy” występują razem z „Lampartami” z Brzegu Dolnego, „Hanibalami” z Chojnowa, lokalnymi „Karolinkami” i „Romą”. Soliści zespołu zajęli 2 i 3 miejsce. Do końca roku zespół gra na coniedzielnych wieczorkach i Andrzejkach. Udział w wieczorkach był odpłatny, wstęp kosztował 5 zł i trwały one od 17:00 lub 18:00 do godziny 22:00. „Ceramicy” sami przygotowywali scenografię i stroje. Afisze informacyjne wykonywane były ręcznie przez Ryszarda Halickiego ze względu na brak urządzeń do drukowania plakatów. 10 grudnia 1967 r. zespół bierze udział w Przeglądzie we wrocławskim Wojewódzkim Domu Kultury. Tydzień później gra w Pastuchowie, na zabawie dla pracowników uczestniczących w kampanii cukrowniczej.
1968 rok
Kolejny rok swojej działalności „Ceramicy” rozpoczęli od noworocznego występu dla dzieci przebywających na zimowisku w Polanicy Zdroju. Do końca stycznia zespół jednak nie występuje i nie prowadzi prób, ze względu na brak zezwolenia. Zmienia się także skład zespołu. Odchodzi Ryszard Dziopa, powołany do służby wojskowej. W „Ceramikach” grają i śpiewają: Bogdan Zosuł, Jerzy Ciosk, Adam Sobczak, Ryszard Halicki, Paweł Wróbel i Elżbieta Wójcik.
Luty przynosi ożywienie w działalności i występy na studniówce w Technikum Kolejowym we Wrocławiu, na wieczorku zapoznawczym w Strzegomiu oraz kolejnej studniówce w Liceum Medycznym w Świdnicy. 11 lutego „Ceramicy” występują w Żarowie na II Miejskim i Powiatowym Przeglądzie Zespołów Bigbitowych, a następnego dnia w Brzegu Dolnym.
Pod koniec miesiąca zespół gra na cotygodniowych wieczorkach i studniówce dla klas VII jaworzyńskiej Szkoły Podstawowej. Jeden z wieczorków zostaje przesunięty ze względu na przeciągający się turniej brydża sportowego. Kierownictwo klubu oraz kadra zarządzająca Zakładów Porcelany Stołowej „Karolina” namiętnie grywała w brydża, co często wpływało na organizowane na sali widowiskowej wieczorki. Na kolejnej zabawie, będącej zakończeniem karnawału, dochodzi do nieprzyjemnej sytuacji. Tradycyjny „śledzik”, który miał potrwać do północy, zostaje zakończony o godzinie 22:00 przez lokalny oddział Milicji Obywatelskiej. Obowiązuje zakaz organizowania hucznych zabaw na terenie miasta po godzinie 22:00.
Wiosna przynosi kolejne zmiany. Zespół inwestuje w nowy sprzęt, zakupiono dwa mikrofony: Grundig z NRD i Phillips z Holandii. Razem wydano 4.000,00 zł. Muzycy zaopatrzyli się także w bordowe koszule ze stójką, będące w tamtych czasach szczytem mody. Podjęto próbę utworzenia chórku, składającego się z trzech dziewcząt: Maryli Halickiej, Barbary Ptak i Władysławy Ledwoń. Po licznych próbach i perypetiach chórek jednak rozpadł się, a przy zespole pozostała jedynie Maryla Halicka.
W kwietniu „Ceramicy” wystąpili na dwóch wieczorkach w klubie „Karolina” oraz w Piotrowicach Świdnickich. Niestety, do końca kwietnia zespół już nie gra. Ówczesny kierownik klubu Karolina, Mieczysław Szmid został poinformowany, że Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Jaworzynie Śląskiej zakazało organizacji wieczorków przy muzyce „na żywo”. Zamiast tego na tradycyjnych imprezach słuchano muzyki z adapteru.
Kolejne miesiące działalności „Ceramików” to występy na wznowionych wieczorkach, w szkołach podstawowych i w Piotrowicach Świdnickich. Na początek wakacji zespół zagrał na festynie ludowym w Czechach. Występ podobno było słychać w Jaworzynie, a w pamięci wszystkich szczególnie zapadło towarzystwo starszego pana, który akompaniował muzykom grając na liściu bzu. Ryszard Halicki samodzielnie przerabia gitarę Bogdana Zosuła na 12 strun.
W sierpniu dochodzi do incydentu podczas jednego z wieczorków w klubie „Karolina”. Ktoś podczas zabawy wybił szybę w oknie. Dyrekcja klubu podjęła decyzję o wstrzymaniu organizacji wieczorków do końca roku. Pomimo ostrych zapowiedzi, wieczorki wracają wraz z rozpoczęciem nowego sezonu kulturalnego.
We wrześniu „Ceramicy” występują na eliminacjach okręgowych Ogólnopolskiego Festiwalu Związków Zawodowych Chemików w Brzegu Dolnym i kwalifikują się do etapu międzyokręgowego. W Jaworzynie Śląskiej grają także podczas części artystycznej imprezy z okazji 25-lecia bibliotekarstwa. Zespół obchodzi także rocznicę swojej działalności.
W tym momencie warto wspomnieć o jednym z bardziej spektakularnych koncertów zespołu. Na jednej z imprez „Ceramicy” zagrali dla publiczności stojąc na dachu dawnego budynku administracyjnego Zakładów Porcelany Stołowej „Karolina” przy ul. Powstańców.
Październik rozpoczął się występem na akademii z okazji 25-lecia Wojska Polskiego w Teatrze Miejskim w Świdnicy. W dniach 11 i 12 października „Ceramicy” wyjechali do Krapkowic, aby wziąć udział w Międzyokręgowych Eliminacjach do Festiwalu ZZCh, gdzie występują między innymi z zespołami „Błękitni”, „Debiutantami”, „Skarabeuszami” i „Upartymi”. Na tym etapie kończy się festiwalowa przygoda zespołu z Jaworzyny Śląskiej. Do końca miesiąca odbywają się występy w Bystrzycy Górnej, Świdnicy i Pastuchowie. Do zespołu dołącza Stefan Bojko, grający na perkusji, a kierownikiem zespołu zostaje Roman Soluch.
Listopad i grudzień to koncerty na wieczorkach w klubie „Karolina”, Kątach Wrocławskich, Bystrzycy Górnej i Żarowie. W sumie zespół składający się z siedmiu osób, w ciągu roku zagrał 10 koncertów i wziął udział w 43 wieczorkach. Na zasoby sprzętowe składały się dwa wzmacniacze o mocy 75w i 35w, dwie kolumny gitarowe o mocy 40W, dwie kolumny wokalne o mocy 22W. Instrumenty to czeskie gitary „Jolany” i polska „Carioca” oraz perkusja jazzowa produkcji polskiej.
1969
Styczeń rozpoczął się poprawą warunków sprzętowych zespołu. Zakupiono nową perkusję, polskiej firmy „Everplay”, kolejny wzmacniacz 40W i mikrofon studyjny z RFN. Warto wspomnieć, że w ówczesnych czasach zakup zachodniego markowego sprzętu na otwartym rynku był praktycznie niemożliwy. Dzięki znajomościom z pracownikami wrocławskiej rozgłośni radiowej udaje się, chociaż nie do końca legalnymi ścieżkami, nabyć nowy sprzęt.
Jak zwykle zespół przygrywał na wieczorkach muzycznych w Jaworzynie Śląskiej, ale wystąpił także w Szczepanowie oraz w szkołach podstawowych. W wyniku kilku zgrzytów pomiędzy członkami zespołu, opuszcza go Ryszard Halicki.
W lutym „Ceramicy” wystąpili na IV Miejskim i Powiatowym Przeglądzie Zespołów Big Beatowych w Strzegomiu i na zakończeniu karnawału w Jaworzynie Śląskiej. W marcu na lokalnym II Małym Festiwalu Piosenki Polskiej zespół rywalizował z innymi kapelami z regionu. Do Jaworzyny Śląskiej przyjechali: Tukany, Orkany, Świetliki, Derwisze 68 i Huragany. Zespół z Jaworzyny zajął drugie miejsce w kategorii zespołów bigbitowych.
Kolejne miesiące to występy lokalne w ZZK Kolejarza oraz wyjazd do Bystrzycy Górnej. Z zespołu odchodzi powołany do służby wojskowej Bogdan Zosuł, na którego miejsce pojawia się Stanisław Sączawa. Grupa zmienia nazwę na „Ceramicy 69”, rozpoczynają się też prace nad własnym repertuarem i zgrywaniem składu zespołu. Do końca roku artyści z Jaworzyny Śląskiej występują w Zachełmiu koło Jeleniej Góry, Zagórzu Śląskim i Wałbrzychu. Podczas lokalnych imprez dochodzi do nieporozumień z organizatorami, związanymi z wynagrodzeniem za wykonanie oprawy muzycznej.
Koniec „Ceramików”, lecz gramy dalej jako „Forum”!
W 1970 roku zespół po raz kolejny zmienia nazwę, tym razem na „Grupa Forum”. W skład nowej formacji weszli: Jerzy Ciosk (gitara prowadząca), Adam Sobczyk (gitara basowa), Paweł Wróbel (perkusja), Elżbieta Wójcik (wokal), Jola Sajdak (wokal), Henryk Lis (akordeon), Wiesław Bieńkowski (organy), Maciej Modrzejewski (saksofon) oraz okazjonalnie Ryszard Halicki i Ryszard Dziopa. Wkrótce następuje kolejna zmiana w składzie. Za perkusją zasiada Stefan Bojko, zastępując, czasowo, Pawła Wróbla.
Forum oprócz lokalnych koncertów wziął udział w eliminacjach Zawodowego Związku Chemików w Wałbrzychu, a następnie na poziomie międzywojewódzkim w Krapkowicach. W lipcu 1970 r zespół wyjeżdża na obóz dla młodzieży licealnej do Ulini nieopodal Łeby, gdzie gra codziennie na wieczorkach dla młodzieży. W tym samym miesiącu Forum wyjeżdża na obóz dla młodzieży pracującej oraz młodzieży licealnej, do Ustki. W nadmorskim kurorcie codziennie odbywają się wieczorki dla młodzieży. Początkowo na terenie obozu, a później także na plaży, nieopodal mola, w kompleksie rekreacyjnym. W międzyczasie występuje w Miejskim Ośrodku Kultury.
Na początku 1972 zespół zalicza występ w Stroniu Śląskim. Dzięki pomocy instruktora, który rozpisał i pomógł w opracowaniu utworów, koncert udał się perfekcyjnie.
Niestety, kolejni członkowie zespołu zostają powołani do odbycia obowiązkowej służby wojskowej. Dodatkowo, w 1972 roku, KO „Karolina” zostaje zamknięty z powodu remontu generalnego. Członkowie „Forum” próbowali ćwiczyć w budynki szkoły podstawowej w Jaworzynie Śląskiej (1000-latka), lecz ze względu nieodpowiednie warunki i trudności ze składem, jesienią zespół został rozwiązany.
Autor: Sylwester Bartczak
Artykuł powstał na podstawie kroniki zespołu „Ceramicy”, informacjom od Pana Jerzego Cioska i Pana Adama Sobczaka. Specjalne podziękowania kieruję dla Pani Bogusławy Dzidy oraz Pani Teresy Mikołajewskiej za pomoc w nawiązaniu kontaktu z byłymi członkami zespołu.
